چگونه مغز بین غذا خوردن و ورزش کردن انتخاب می‌کند؟
tagنوشتارپژوهشگران نقش اورکسین را در انتخاب بین ورزش و غذا خوردن کشف کردند که می‌تواند به توسعه‌ی درمان‌های جدید برای افزایش فعالیت بدنی و کاهش چاقی کمک کند.
کشف نقش اورکسین در تصمیم‌گیری‌های رفتاری
تصمیم‌گیری بین غذا خوردن و ورزش کردن یکی از چالش‌های روزمره‌ی بسیاری از انسان‌هاست. اغلب می‌دانیم که باید بیشتر ورزش کنیم و کمتر غذاهای پرکالری مصرف کنیم، اما مغز ما همیشه این تصمیم را در جهت سلامت نمی‌گیرد. برای درک این موضوع که چرا برخی افراد به سمت فعالیت بدنی گرایش دارند، در حالی که برخی دیگر پرخوری می‌کنند، داریا پِلِگ‌رایب‌شتاین، عصب‌شناس در مؤسسه فناوری فدرال زوریخ، پژوهشی را روی موش‌ها انجام داد.
نتایج این مطالعه که در مجله‌ی نیچر نوروساینس منتشر شده، نقش کلیدی یک نوروپپتید به نام اورکسین را در این تصمیم‌گیری آشکار کرد. پژوهشگران دریافتند که این ماده‌ی شیمیایی در مغز انتخاب بین ورزش و غذا خوردن را تنظیم می‌کند و می‌تواند به درک بهتر رفتارهای تغذیه‌ای و فعالیت بدنی انسان کمک کند.
مغز چگونه بین غذا خوردن و ورزش کردن تصمیم می‌گیرد؟
برای بررسی این موضوع، پژوهشگران یک آزمون رفتاری پیچیده طراحی کردند که در آن موش‌ها در یک ماز هشت‌راهی قرار گرفتند. در این محیط، آن‌ها می‌توانستند از میان هشت گزینه‌ی مختلف یکی را انتخاب کنند:
✅ آب
✅ نور
✅ حضور یک موش دیگر
✅ یک فضای تاریک
✅ چرخ دویدن
✅ غذا
✅ یک شیء جدید
✅ فضای خالی
پس از بررسی رفتار موش‌ها، پژوهشگران مشاهده کردند که دو گزینه‌ی محبوب آن‌ها چرخ دویدن و غذا بودند. این یافته نشان داد که موش‌ها به طور طبیعی تمایل دارند بین غذا خوردن و ورزش کردن تعادل ایجاد کنند.
وقتی میلک‌شیک وارد بازی می‌شود 🍓🥤
در مرحله‌ی بعد، پژوهشگران آزمایش را تغییر دادند و یک گزینه‌ی جدید و جذاب به محیط اضافه کردند: یک بار سرو میلک‌شیک توت‌فرنگی!
✅ با ورود این گزینه، موش‌ها زمان بسیار کمتری را صرف خوردن غذای معمولی کردند و در عوض بیشتر به میلک‌شیک تمایل نشان دادند.
✅ اما نکته‌ی جالب این بود که آن‌ها همچنان به چرخ دویدن سر می‌زدند و تقریباً همان مقدار ورزش را حفظ می‌کردند.
پِلِگ‌رایب‌شتاین در این‌باره می‌گوید:
"حیوانات میلک‌شیک را دوست دارند، زیرا معمولاً فقط غذای استاندارد آزمایشگاهی دریافت می‌کنند که بسیار یکنواخت است. اما آنچه ما را شگفت‌زده کرد این بود که آن‌ها همچنان چرخ دویدن را انتخاب می‌کردند، حتی با وجود داشتن یک نوشیدنی خوشمزه در اختیارشان."
نقش اورکسین در تصمیم‌گیری: ورزش یا غذا؟
پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که نورون‌های هیپوتالاموس که اورکسین ترشح می‌کنند، هم بر مصرف غذا و هم بر میزان فعالیت بدنی تأثیر دارند. بنابراین، پِلِگ‌رایب‌شتاین و تیمش این احتمال را بررسی کردند که اورکسین می‌تواند بر تصمیم‌گیری بین غذا خوردن و ورزش کردن اثر بگذارد.
✅ در یک آزمایش جدید، پژوهشگران با استفاده از داروهای خاص، فعالیت اورکسین را مسدود کردند.
✅ نتیجه شگفت‌انگیز بود: موش‌هایی که اورکسین آن‌ها مهار شده بود، بیشتر وقت خود را صرف نوشیدن میلک‌شیک کردند و کمتر به ورزش پرداختند.
✅ اما اگر گزینه‌ی میلک‌شیک وجود نداشت، مسدود کردن اورکسین تفاوتی در میزان ورزش کردن موش‌ها ایجاد نمی‌کرد.
این یافته نشان می‌دهد که اورکسین نه بر مقدار کلی غذا خوردن و ورزش کردن، بلکه بر نحوه‌ی انتخاب بین این دو گزینه تأثیر می‌گذارد.
مشاهده‌ی فعالیت نورونی در لحظه‌ی تصمیم‌گیری
برای درک بهتر نحوه‌ی عملکرد این سیستم، پژوهشگران فعالیت نورون‌های تولیدکننده‌ی اورکسین را با تصویربرداری کلسیم اندازه‌گیری کردند.
📊 آن‌ها دریافتند که هنگامی که یک موش از چرخ دویدن به سمت میلک‌شیک حرکت می‌کرد (یا بالعکس)، فعالیت این نورون‌ها به میزان قابل توجهی افزایش می‌یافت.
دکتر کاترین کوتز، عصب‌شناس در دانشگاه مینه‌سوتا، که در این پژوهش مشارکت نداشته است، می‌گوید:
"[این مطالعه] اطلاعات جدیدی درباره‌ی اورکسین به ما می‌دهد که قبلاً درک آن دشوار بود. برخلاف بسیاری از نوروپپتیدهای دیگر که در صورت افزایش میزان غذا خوردن، فعالیت فیزیکی را کاهش می‌دهند، اورکسین هر دو را افزایش می‌دهد. این پژوهش توضیح می‌دهد که چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد."
چشم‌انداز آینده: آیا می‌توان مغز را برای ورزش بیشتر تنظیم کرد؟
یکی از مهم‌ترین پرسش‌های این پژوهش این است که آیا این نتایج را می‌توان به انسان تعمیم داد؟
✅ اورکسین آگونیست‌ها (داروهایی که گیرنده‌های اورکسین را فعال می‌کنند) هم‌اکنون در بازار موجود هستند.
✅ این داروها می‌توانند به عنوان یک مسیر جدید درمانی برای افزایش فعالیت بدنی و کاهش چاقی مورد بررسی قرار گیرند.
پِلِگ‌رایب‌شتاین در این‌باره می‌گوید:
"این پژوهش تنها آغاز راه است. اگر بتوانیم نحوه‌ی عملکرد این نورون‌ها را بهتر درک کنیم و آن‌ها را تنظیم کنیم، شاید بتوانیم به بهبود سلامتی انسان کمک کنیم و شیوه‌ی زندگی را به سمت **انتخاب‌های سالم‌تر هدایت کنیم."
نتیجه‌گیری
این پژوهش به ما نشان می‌دهد که انتخاب بین ورزش کردن و غذا خوردن صرفاً یک تصمیم ارادی نیست، بلکه تحت تأثیر فرایندهای نورونی در مغز قرار دارد.
✅ اورکسین به مغز کمک می‌کند تا میان غذا خوردن و ورزش کردن تعادل ایجاد کند.
✅ مسدود کردن اورکسین باعث می‌شود که ورزش کاهش یابد و غذا خوردن افزایش پیدا کند.
✅ یافته‌های این پژوهش می‌توانند مسیرهای جدیدی برای درمان چاقی و افزایش فعالیت بدنی ارائه دهند.
🔬 آیا در آینده می‌توان مغز را به گونه‌ای تنظیم کرد که به ورزش کردن بیشتر و تغذیه‌ی سالم‌تر تمایل داشته باشد؟
📌 پاسخ این پرسش می‌تواند گام بزرگی در جهت ارتقای سلامت عمومی باشد. 💡
the-scientist: How the Brain Chooses to Eat or Exercise | Sneha Khedkar
سر‌فصل‌های مرتبط
همکاران
