رازهای لذت بردن از زندگی

بررسی عوامل مؤثر بر لذت بردن از زندگی، از انگیزش و افکار مزاحم تا نقش تجارب کودکی و تعادل هیجانات.

در این ویدیو، دکتر آذرخش مکری به بررسی موضوع انگیزش و بی‌لذتی (آنهدونیا) می‌پردازد و به مخاطبان کمک می‌کند تا درک بهتری از چگونگی لذت بردن از جهان و راه‌های مقابله با بی‌لذتی پیدا کنند.

دکتر مکری با اشاره به دغدغه بسیاری از افراد که از عدم لذت بردن از زندگی شکایت دارند، به اهمیت لذت بردن از جهان اشاره می‌کند و این سوال را مطرح می‌کند که چگونه می‌توان از جهان لذت برد و چرا لذت بردن مهم است. او همچنین به پدیده آنهدونیا اشاره می‌کند، که به حالتی اطلاق می‌شود که فرد از هیچ چیز لذت نمی‌برد و احساس می‌کند هیچ چیز به او مزه نمی‌دهد.

یکی از موضوعات مهمی که در این ویدیو مطرح می‌شود، بحث افکار مزاحم است. دکتر مکری توضیح می‌دهد که چگونه افکار مزاحم می‌توانند مانع موفقیت و شادکامی شوند. او به این نکته اشاره می‌کند که گاهی اوقات، نگرانی‌های مربوط به گذشته یا آینده، مانند نگرانی در مورد اینکه آیا ماشین را در جای مناسب پارک کرده‌ایم یا نه، می‌تواند ذهن ما را به خود مشغول کند و مانع از لذت بردن از لحظه حال شود. دکتر مکری می‌گوید برخی افراد به صورت ژنتیکی توانایی بیشتری در خاموش کردن افکار مزاحم دارند، در حالی که برخی دیگر بیشتر درگیر این افکار می‌شوند.

دکتر مکری همچنین به تناقض انتخاب اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که وقتی گزینه‌های انتخابی زیادی وجود دارد، افکار مزاحم و حسرت آمیز بیشتری ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، وقتی فردی یک رشته تحصیلی را انتخاب می‌کند، ممکن است دائماً به این فکر کند که آیا رشته دیگری را از دست داده است. به گفته دکتر مکری، افزایش دسترسی به اطلاعات باعث می‌شود که گزینه‌های حسرت برانگیز بیشتری در ذهن ما ایجاد شود.

برای بررسی میزان لذت بردن افراد از زندگی، دکتر مکری به پرسشنامه‌ای اشاره می‌کند که توسط سنیک همیلتون پلر در سال ۱۹۹۵ ابداع شده است. این پرسشنامه شامل سوالاتی در مورد لذت بردن از فعالیت‌های روزمره مانند تماشای تلویزیون، خوردن غذا، دوش گرفتن، و بوی گل است. نتایج این پرسشنامه نشان می‌دهد که برخی افراد به شدت از امور روزمره لذت می‌برند، در حالی که برخی دیگر اینگونه نیستند.

دکتر مکری همچنین به پرسشنامه دیگری به نام "پلیزنت ایونت اسکیجول" (Pleasant Event Schedule) اشاره می‌کند که توسط پیتر لوینسون در سال ۱۹۷۱ طراحی شده است. این پرسشنامه شامل ۳۲۰ سوال است و از افراد می‌خواهد تا مشخص کنند که در ماه گذشته چند بار فعالیت‌های مختلف را انجام داده‌اند و چقدر از آنها لذت برده‌اند. این پرسشنامه نشان می‌دهد که افرادی که از تعداد کمی از فعالیت‌ها لذت می‌برند، ممکن است در معرض خطر افسردگی باشند.

دکتر مکری با استناد به تحقیقات، بیان می کند که کاهش تعداد وقایع خوشایند در ماه می‌تواند منجر به افسردگی شود. در مقابل، افرادی که به طور منظم فعالیت‌های لذت بخش انجام می‌دهند، کمتر دچار افسردگی می‌شوند. او همچنین به این نکته اشاره می‌کند که افرادی که به مواد مخدر یا الکل اعتیاد دارند، اغلب از فعالیت‌های لذت بخش دیگر اجتناب می‌کنند.

دکتر مکری در ادامه، به آزمون پاداش احتمالاتی (PRT) اشاره می‌کند که ابزاری برای سنجش یادگیری پاداش در انسان و حیوانات است. این آزمون نشان می‌دهد که افرادی که خلق و خوی خوبی دارند، تمایل دارند پیام‌های مبهم را به صورت مثبت تفسیر کنند. به عبارت دیگر، آنها خوش‌بینانه‌تر به مسائل نگاه می‌کنند. او همچنین به آزمایش موش خندان اشاره می‌کند که نشان می‌دهد موش‌هایی که قلقلک داده می‌شوند، تمایل بیشتری به تفسیر مثبت وقایع مبهم دارند.

دکتر مکری به اهمیت خلوت و تنهایی نیز اشاره می‌کند. او می‌گوید که برخلاف تصورات گذشته، بسیاری از افراد گوشه‌گیر اتفاقاً افراد سالمی هستند که از تنهایی خود لذت می‌برند. او به این نوع تنهایی "خلوت" می‌گوید و آن را از "تنهایی" که با احساس انزوا همراه است، متمایز می‌کند.

دکتر مکری در ادامه به مفهوم "محدود سازی مواد بستر و لانه سازی" اشاره می‌کند. این مفهوم نشان می‌دهد که موش‌هایی که در محیط‌های فقیرانه رشد می‌کنند، در مقایسه با موش‌هایی که در محیط‌های غنی رشد می‌کنند، کمتر از پاداش‌های طبیعی لذت می‌برند. دکتر مکری می‌گوید که تجارب آسیب‌زا در کودکی می‌تواند باعث کاهش توانایی لذت بردن از زندگی شود. او همچنین به اهمیت مفهوم "خویشتن" در لذت بردن اشاره می‌کند. به گفته دکتر مکری، اگر مفهوم خویشتن به درستی شکل نگیرد، لذت‌ها نمی‌توانند در حافظه فرد ذخیره شوند.

در پایان، دکتر مکری بر این نکته تاکید می کند که هیجان مثبت فقط به معنای شادی و سرخوشی نیست، بلکه شامل احساساتی مانند کنجکاوی، غرور، بخشندگی، بازیگوشی، آرامش، رهایی، الهام، قدردانی و حیرت نیز می شود. او معتقد است که برای روشن کردن موتور انگیزه، باید به دنبال این هیجانات مثبت بود.

دکتر مکری در ادامه مبحث انتظار لذت را مطرح کرده و بیان می کند که انتظار پاداش به مراتب بیشتر از خود پاداش لذت بخش است. او همچنین به اهمیت نشخوار مثبت (مزمزه کردن) اشاره می‌کند و می‌گوید که می‌توان با مرور وقایع خوشایند، مدارهای لذت را فعال کرد.

دکتر مکری در پایان تاکید می کند که لذت بردن از زندگی یک فرایند پیچیده است که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله محیط، تجارب کودکی، و هویت گروهی قرار دارد. او می گوید که برای داشتن یک زندگی شاد و معنادار، باید به دنبال تعادل بین لذت و تلاش بود.

مطالعات و پژوهش‌های استفاده شده در سخنرانی:
در این سخنرانی، از چندین پرسشنامه، مقاله پژوهشی و آزمایش برای بررسی مفاهیم لذت، انگیزه و بی‌لذتی (آنهدونیا) استفاده شده است. در اینجا به مهم‌ترین مطالعات و ابزارهای ذکر شده اشاره می‌شود:

مقیاس لذت اسنیث-همیلتون (Snaith-Hamilton Pleasure Scale): این پرسشنامه که در سال 1995 تهیه شده، توانایی فرد در تجربه لذت را ارزیابی می‌کند. این پرسشنامه سوالاتی در مورد لذت بردن از فعالیت‌های روزمره مانند تماشای تلویزیون یا غذا خوردن می‌پرسد.

پرسشنامه رویدادهای لذت‌بخش (Pleasant Event Schedule): این پرسشنامه که توسط پیتر لوینسون در سال 1971 ایجاد شده است، شامل 320 سوال است که فراوانی و لذت‌بخش بودن فعالیت‌های مختلف را ارزیابی می‌کند. هدف آن تعیین میزان لذت فرد از رویدادهای گوناگون و بررسی احتمال افسردگی است.

مقاله پژوهشی در مورد نوجوانان هشت کشور: این مقاله نشان داد نوجوانانی که انتظار پاداش کمتری دارند، فعالیت کمتری در مراکز لذت مغزشان نشان می‌دهند. این نشان‌دهنده ارتباط بین انتظار پاداش و فعالیت مغز است.

آزمون پاداش احتمالی (Probabilistic Reward Task یا PRT): این آزمون برای سنجش یادگیری مبتنی بر پاداش در انسان و حیوانات استفاده می‌شود. در این آزمون، به شرکت‌کنندگان تصاویری یا خطوطی نشان داده می‌شود و آنها باید تصمیم بگیرند که آیا تصویر نشان‌دهنده یک نتیجه مثبت است یا خیر. سخنران در این ویدئو اشاره می‌کند که افراد با خلق مثبت تمایل دارند محرک‌های مبهم را به شکل مثبت‌تری تفسیر کنند.

آزمایش‌های "موش‌های خندان": در این آزمایش‌ها، موش‌ها را قلقلک می‌دهند تا خلق مثبت‌تری پیدا کنند و سپس توانایی آنها در تشخیص بین پاداش و تنبیه را می‌سنجند. این آزمایش نشان می‌دهد که چگونه خلق مثبت بر تفسیر محرک‌ها تأثیر می‌گذارد.

تحقیقات در مورد "مورچه‌های زحمتکش": این تحقیق نشان می‌دهد که مورچه‌ها هنگام جستجوی غذا، بیشتر با کارهای دشوار تحریک می‌شوند تا کارهای آسان. این نشان می‌دهد که تلاش می‌تواند درک پاداش را افزایش دهد.

مطالعاتی برای نشان دادن چگونگی تغییر درک افراد از لذت بردن از غذا و نوشیدنی با تغییر برچسب‌ها و زمینه های اجتماعی.

تحقیقات در مورد تاثیر آسیب‌های دوران کودکی، محرومیت و کمبود منابع بر توانایی لذت بردن از زندگی و شکل گیری یک خودانگاره مثبت.

این مطالعات و ابزارها برای توضیح چگونگی پردازش لذت در مغز، عواملی که در بی‌لذتی نقش دارند، و چگونگی بهبود توانایی تجربه شادی استفاده می‌شوند. لازم به ذکر است که در این ویدیو به هیچ کتاب خاصی اشاره نشده، اما از این پرسشنامه‌ها و مطالعات به عنوان مبنایی برای ادعاهای مطرح شده استفاده شده است.

راه‌کار‌های عملی پیشنهاد شده:
مطابق با سخنرانی، راهکارهای عملی متعددی برای افزایش لذت و غلبه بر بی‌لذتی (آنهدونیا) ارائه شده است. این راهکارها با هدف راه‌اندازی مجدد "موتور لذت" و ایجاد یک چرخه صعودی از احساسات و تجربیات مثبت طراحی شده‌اند:

شناسایی و ثبت احساسات مثبت: اولین قدم، توجه فعالانه به تجربیات مثبت و ثبت آنهاست، هر چقدر هم که کوچک باشند. این شامل تهیه یک لیست از اتفاقات خوبی است که رخ داده است. حتی اگر به نظر می‌رسد لیست شما خالی است، سعی کنید تجربیات مثبت را در زندگی دیگران مشاهده کنید تا بر احساس از دست دادن غلبه کنید. این به غلبه بر اینرسی و شروع چرخه صعودی کمک می‌کند.

تمرین مزه‌مزه کردن (یا "Savoring"): این تکنیک شامل تجربه کامل و تمرکز بر لحظات مثبت است. به جای عجله کردن در یک فعالیت لذت‌بخش، لحظه‌ای وقت بگذارید تا با استفاده از تمام حواس خود، کاملاً در آن درگیر شوید. هدف این است که خود را در لحظه حال غوطه ور کنید، به جزئیات توجه کنید و کاملاً حضور داشته باشید. این روش مزه‌مزه کردن، که گاهی "مزمزه کردن" نیز نامیده می‌شود، همان مدارهای مغزی را فعال می‌کند که خود تجربه لذت را فعال می‌کنند.

به چالش کشیدن افکار منفی (مهار کردن): از "مهار کردن"، که تمایل به کاهش یا تضعیف احساسات مثبت است، آگاه باشید. این شامل شناسایی و به چالش کشیدن افکار منفی است که هنگام احساس شادی ظاهر می‌شوند، مانند "این دوام نخواهد آورد" یا "من شایسته این نیستم". سخنرانی پیشنهاد می‌کند این رفتار را متوقف کنید تا به احساسات مثبت اجازه رشد دهید.

ایجاد حس مالکیت: نقش خود را در ایجاد رویدادهای مثبت تشخیص دهید. وقتی اتفاق خوبی رخ می‌دهد، در مورد اقدامات خود که ممکن است در آن نقش داشته باشند، فکر کنید. از نسبت دادن نتایج مثبت صرفاً به شانس یا تصادف اجتناب کنید.

درگیر شدن در فعالیت‌هایی که کنجکاوی یا شگفتی را برمی‌انگیزند: این فقط در مورد شادی نیست. سخنرانی تأکید می‌کند که احساسات مثبت شامل کنجکاوی، غرور، سخاوت، بازیگوشی، آرامش، رهایی، الهام، قدردانی و حیرت است. به طور فعال در فعالیت‌هایی که این احساسات را تقویت می‌کنند، شرکت کنید.

پذیرش یادگیری: یادگیری می‌تواند منبع تحریک مثبت با اشغال کردن مسیرهای ذهنی باشد. یادگیری چیزهای جدید، حتی حقایق به ظاهر بی‌فایده، می‌تواند از نشخوار فکری منفی جلوگیری کند.

پیش‌بینی و به یاد آوردن: پیش‌بینی پاداش اغلب لذت‌بخش‌تر از خود پاداش است. به همین دلیل برنامه‌ریزی می‌تواند به اندازه رویداد اصلی مهم باشد. به طور مشابه، خاطره تجربیات لذت‌بخش گذشته نیز می‌تواند احساسات مثبت را فعال کند. با زنده کردن این خاطرات مثبت می‌توانید شادی را به خود هدیه دهید.

ایجاد تعادل بین لذت و تلاش: برای درگیری کامل در زندگی، سخنرانی توصیه می‌کند تلاش را بپذیرید. پس از "راه اندازی موتور"، مهم است که تلاش و چالش را به زندگی خود وارد کنید، زیرا این می‌تواند منجر به رضایت بیشتر و عمیق‌تر شود. این ایده توسط استعاره "مورچه سخت‌کوش" پشتیبانی می‌شود، که نشان می‌دهد پاداش‌هایی که از طریق تلاش به دست می‌آیند رضایت‌بخش‌تر هستند.

تشخیص بعد اجتماعی لذت: سخنرانی بر جنبه اجتماعی لذت تأکید می‌کند و اشاره می‌کند که حس لذت ما اغلب با عضویت و روابط گروهی ما مرتبط است. بنابراین، شرکت در فعالیت‌های گروهی و یافتن حس تعلق می‌تواند لذت را افزایش دهد.

درک اینکه تغییر در یک مارپیچ صعودی اتفاق می‌افتد: هدف شروع از یک حالت منفی نیست. بلکه درگیر شدن در رفتارهایی است که به احساسات مثبت اجازه ظهور و رشد می‌دهد. ابتدا نگران تمام مسائل منفی نباشید، بلکه با شروع جنبه های مثبت شروع کنید.

با ترکیب این استراتژی‌ها، افراد می‌توانند به تدریج بر بی‌لذتی غلبه کنند، ظرفیت خود را برای شادی افزایش دهند و یک زندگی رضایت‌بخش‌تر بسازند.

---